Beste Lezer,

Zoals jullie ongetwijfeld weten heeft Amsterdam zich recent als elfde stad gemeld om deel te nemen aan het experiment voor het legaliseren van de achterdeur van coffeeshops. Gelet op de grootte van de stad plus het relatief hoge aantal coffeeshops is besloten van dat slechte een deel van Amsterdam aan het experiment mag deelnemen. Het stadhuis vroeg aan mij welk deel van de stad hiervoor het meest geschikt is, Zuid, West of Oost. Op basis van een kritische analyse over het experiment heb ik alle coffeeshops in die drie wijken bezocht om tot de conclusie te komen van dat het stadhuis er verstandig aan doet om voor Oost te kiezen. in onderstaande notitie wordt dat nader toegelicht.

Ps, Ondertussen heeft het stadhuis besloten om voor Oost te kiezen waarbij ik hoop dat zij mijn oproep serieus nemen om werk te maken om, zoals je zult lezen, zoveel mogelijk obstakels weg te nemen die helaas aan de opzet van het experiment kleven. Daarvoor is wel degelijk ruimte. Zo hebben de  deelnemende Steden Tilburg en Breda het voor elkaar gekregen dat de transitie van de illegale naar de legale verkoop van cannabis verlengd is van 5 weken naar 6 maanden. En zo zijn er nog meer verbeteringen van het experiment mogelijk waarbij in mijn ogen de coffeeshopbranche richting de overheid zich veel assertiever zou moeten opstellen. 

Burgemeester  Halsema,

Zoals ik je al eerder meldde is Amsterdam Oost het meest geschikt om deel te nemen aan het coffeeshopachterdeur experiment. Deze keuze is op basis van dat ten opzichte van Zuid en West de gevolgen van dit onsamenhangend experiment in Oost het meest beperkt blijven. Uiteraard verlangt deze boute stelling de nodige toelichting, een toelichting op basis hoe in mijn ogen de transitie naar de legale achterdeur van coffeeshops het beste gerealiseerd kan worden, het organische model

Het organische model

Ten opzichte van andere landen waar de legalisering al gerealiseerd is (of op handen staat) heeft Nederland al vanaf de jaren 70 met coffeeshops een politiek/publiekelijk transparant systeem van het, aan de voordeur leveren van cannabis aan consumenten.

De coffeeshopbranche heeft de afgelopen 50 jaar bewezen hoe op de complexe veranderingen in het gebruik van hasj en wiet in te spelen. En dat is veel zoals de vervolksing van de populariteit van cannabis ( van hippie naar mainstream),de in diezelfde periode mega veranderingen in samenstelling aan bevolkingsgroepen met dito behoefte in soorten hasj en wiet, de opkomst (1992) van Nederwiet, de toegenomen concurrentie van de verkoop van cannabis via privéadressen, webwinkels, straathandel, enz. En dat allemaal met die onzekerheid wat een gedoogbeleid nou eenmaal met zich mee brengt om nog maar te zwijgen van de vele rigide maatregelen waar de coffeeshopbranche vanaf begin jaren 90 mee geconfronteerd werd.

Kortom, ten opzichte van het buitenland heeft Nederland een immense voorsprong aan kennis over de wensen en behoeftes van de consument. Het zou dus logisch zijn geweest dat in Nederland over de volle breedte de coffeeshopbranche ingezet zou worden voor de transitie van het legaliseren van hun koopwaar. Het zogeheten organische model te beginnen met het legaliseren van de meest populaire hasj en wietsoorten met vervolgens die van de meer bijzondere soorten ( ik vergelijk het met als bier gelegaliseerd zou moeten worden met te beginnen met Heineken en tenslotte de speciale Abdijbieren). De branche kent tot in haar haarvaten de behoeftes van de vraag waar het legale aanbod op aan- en bijgestuurd kan worden in een, lees “markteigen” geleidelijke, maar vooral te overziende overgangsfase. En met overzien bedoel ik dan ook alle actoren van overheden ( landelijk, lokaal), de internationale gemeenschap, toeristen, de coffeeshopbranche als geheel met in het bijzonder die dichtbij de landsgrenzen, het illegale cannabisconsumentenverkoopcircuit tot het illegale handel- en productiecircuit van binnenlandse en buitenlandse hasj en wiet. Al die actoren krijgen alle tijd om aan de nieuwe situatie te wennen met de gehele coffeeshopbranche als regisseur hoe en wat er aan legale hasj en wiet in elke afzonderlijke shop komt te liggen.

Logische versus onlogisch

Het experiment staat volledig haaks op deze logische omschakeling van illegaal naar legaal wat in vele opzichten gepaard zal gaan met een veelheid aan risicovolle schokeffecten

1. Met het experiment is nu voor vele jaren bovenop het gedoogbeleid een tweede tegenstrijdigheid in het coffeeshopbeleid ingebouwd van coffeeshops die aan het experiment mee moeten doen en coffeeshops die jaren moeten wachten op het eindresultaat. En voor beide geldt dat alles in die periode in beton gegoten blijft ( zowel die van de opzet van het experiment als de huidige gedoogcriteria) en dat alleen al uit oogpunt van de noodzaak van nulmeting van de onderzoeksresultaten van het experiment. En dat in een tijd met grote veranderingen in zowel vraag als aanbod van cannabis,  al decennia achterhaalde gedoogcriteria, gestage afname van het aantal shops ( terwijl er juist meer nodig zijn), om nog maar te zwijgen van wat zich elders in Europa/wereldwijd zich aan veranderingen in zowel beleid als cannabismarkt voordoen.
2. Door het experiment worden coffeeshops in een uiterst onzekere situatie gemanoeuvreerd.  Shops die mee (moeten) doen moeten maar afwachten of hun legale koopwaar aanslaat met in de nabijheid de niet deelnemende shops waar alles bij het oude blijft. En ook andersom speelt dit risico. En nu zowat iedere coffeeshop nog louter een afhaalfunctie heeft met dito minder binding met de klant ( verlies van het met cafés vergelijkbare stamcafesentiment) is het makkelijk overstappen van het ene naar het andere afhaaladres. En dan stelt de regering dat dit aan het experiment klevende bedrijfsrisico volledig voor rekening is van de coffeeshopbranche. En trouwens is een dergelijke situatie niet bevorderlijk voor goed nabuurschap van een experiment coffeeshop met honderd meter verder de nog illegale shop
3. En wat te denken van de relaties die de coffeeshopbranche decennialang heeft opgebouwd voor de aanvoer aan de achterdeur. Een uiterst fijnmazig netwerk voor het bevoorraden van de steeds meer uitdijende menukaart aan soorten hasj en wiet. Waar de afbouw met dit productie- en handelscircuit achter de achterdeur van coffeeshops in het organisch model zich zeer geleidelijk zal afspelen, zal dit in het huidige experiment uiterst schoksgewijs, geforceerd plaats vinden. De ontwikkelingen bestuderend van wat de opkomst van nederwiet voor gevolgen heeft gehad binnen het circuit van buitenlandse hasj en wiet is reden genoeg voor zorg. Die ontwikkeling heeft zich nog over 10 tot 15 jaar afgespeeld wat nu bij dit experiment zich in 5 tot 6 weken moet voltrekken. En dat dan ook nog binnen de schizofrene omstandigheid voor al die coffeeshops die niet aan het experiment deelnemen. Het zijn zij die dit schokeffect als eerste zullen merken en daarop adequaat moeten reageren, ook ten opzichte van hun eigen netwerk aan toevoer van hasj en wiet. En ook hier zegt de overheid dat die shops dit maar zelf moeten oplossen, terwijl als dit uit de hand zal lopen de gedoogvergunning ingetrokken kan worden.
4. Het experiment heet officieel; een gesloten keten aan legale toevoer van cannabis naar coffeeshops. Met het organisch model is het sluiten van die keten het eindresultaat van de transitie van illegaal naar legaal. Bij het huidige experiment is dit het startpunt. En om dat geslotene van het ene op het andere moment te garanderen moet een enorme complexe infrastructuur opgetuigd worden voor het leveren van legale hasj en wiet, inclusief allerlei borging en veiligheidsregels. Met daar weer bovenop allerlei onderzoeken om dat weer te monitoren met als voorspelbaar mechanisme dat waar het “mis of lek” gaat, de structuur nog meer dichtgetimmerd wordt. Maar het meest bizarre hierbij is dat 1 meter buiten de stadsgrenzen van de 10 deelnemende steden plus in Amsterdam de niet deelnemende stadsdelen alles bij het oude blijft. Die kunstmatige gemaakte tegenstelling tussen die dichtgetimmerde keten met waar alles bij het oude blijft kan niet zonder gevolgen voor met name de shops die bijna letterlijk als figuurlijk in de schaduw van die opgetuigde keten staan, lees de coffeeshops die gevestigd zijn in de nabije omgeving van de 10 deelnemende steden/Amsterdam stadsdeel.

Amsterdam Oost

Met deze ( en meer) bezorgde kanttekeningen heb ik al heel lang geleden Amsterdam geadviseerd om niet deel te nemen aan het experiment. Maar nu dit toch besloten is ben ik met diezelfde bezorgdheid de drie wijken gaan bezoeken met als uitgangstspunt van: Hoe geïsoleerder de shops ten opzichte van elkaar staan, plus ten opzichte van de rest van de stad en hoe groter de verschillen aan identiteit in klantenkring en populariteit in soorten hasj en wiet, levert dit een ( beperkte) bijdrage in het verminderen van de negatieve gevolgen van het experiment  voor zowel de niet als wel deelnemende coffeeshops. En na veel kijken, rondlopen, praten, aanvoelen kom ik tot de conclusie dat dit Amsterdam Oost is

1. De wijk heeft van de twee andere wijken het laagste aantal shops ( is ook ten opzichte van de 10 andere steden een belangrijk punt van een niet zo’n groot percentage aan deelnemende Amsterdamse shops)
2. De coffeeshops liggen redelijk ver uit elkaar en evenwichtig verspreid
3. Tussen de shops is een grote mate aan verscheidenheid in klantenkring met dito verschillen aan populariteit in soorten hasj en wiet
4. De klantenkring heeft ten opzichte van de twee andere wijken een gering percentage klanten van “buiten”,
5. De wijk staat ten opzichte van de rest van de stad relatief op zichzelf met natuurlijke grenzen zoals de Amstel, Zeeburg, enz.
6. En in de aanpalende wijken staan de coffeeshops ook nog relatief ver weg van die van Oost

Tot zover mijn antwoord op jouw vraag

Met groet!

August

Ps 1)) Het spreekt voor zich dat mijn handen jeuken om een meer structurele bijdrage te leveren van hoe Amsterdam kan deelnemen aan het experiment met allereerst een bijdrage hoe de risico’s van dit experiment voor zowel de stad als de coffeeshopbranche zo beperkt mogelijk blijven plus dat de uiteindelijk legalisering van cannabis die uitvoering krijgt die nodig is. Ik hoor van je!

Ps2 ) en effe tussendoor; ga door met dat blowverbod, ik zie de eerste positieve resultaten plus mijn uitgangspunt dat het nuttigen van voedsel en genotsmiddelen niet in een publieke omgeving thuis hoort maar onder gelijkgestemden binnen een afgestemde ruimte (dus voor coffeeshops, doe iets aan dat die shops allemaal afglijden naar afhaallokketten).